تأثیر کادمیم و کمپوست کود گاوی بر رشد، گره زایی و تثبیت نیتروژن در گیاه لوبیا سبز

چکیده فلزات سنگین از جمله کادمیم از عوامل آلاینده محیطی محسوب می شوند که از منابع متعددی وارد خاک می شوند. کادمیم بر برقراری و عملکرد سیستم های همزیستی بین باکتری های مختلف ریزوبیوم و گیاهان میزبان آن ها تأثیر منفی می گذارد. عوامل مختلفی بر مقدار و تراکم فلزات سنگین در محیط های کشت اثر می گذارد. یکی از این عوامل ماده آلی است که بسته به نوع ماده آلی و شرایط محیطی موجود می تواند فراهمی فلزات سنگین در خاک را دست خوش تغییر کند. از این رو به منظور مطالعه ی تأثیر کود گاوی بر فراهمی کادمیم در خاک و بدنبال آن تأثیر کود گاوی و کادمیم بر گره زایی و تثبیت نیتروژن در گیاه لوبیا سبز، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با آرایش فاکتوریل در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل پنج سطح کادمیم ( 0، 2، 5، 10 و 20 میلی گرم کادمیم بر کیلوگرم خاک) و چهار سطح کود گاوی ( 0، 15، 30 و 60 مگاگرم بر هکتار) در شرایط گلخانه ای اعمال شد. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که با افزایش غلظت کادمیم در خاک جذب آن بوسیله ی اندام هوایی و ریشه گیاه لوبیا افزایش یافت و خصوصیات رشدی گیاه بطور معنی داری کاهش پیدا کرد. کادمیم همچنین سبب کاهش معنی دار گره زایی ریشه و کاهش محتوای کل نیتروژن موجود در شاخساره گیاه در تمام سطوح به جزء سطح 2 میلی گرم کادمیم شد. از طرف دیگر برهمکنش کود گاوی در غلظت های بالای کادمیم منجر به افزایش فراهمی این عنصر در خاک شد و بدنبال آن سبب کاهش معنی دار ارتفاع، وزن خشک ریشه و شاخساره، تعداد گره و محتوای کل نیتروژن شاخساره شد. بطوری که در بین تمام تیمارهای آزمایش بیشترین جذب کادمیم توسط گیاه و در پی آن کاهش خصوصیات رشدی گیاه، در سطح 20 میلی گرم کادمیم بر کیلوگرم خاک و تیمار 60 مگاگرم بر هکتار کودگاوی مشاهده شد.